İkincisi, Dawkins, evrenin ilahi tasarımcısı olması durumunda, tasarımcının, açıklanacak şey kadar karmaşık olduğunu ve bu nedenle açıklama konusunda bir ilerleme kaydedilmediğini düşünmektedir. Bu itiraz, birbirine rakip açıklamaları değerlendirmede basitliğin oynadığı rol hakkında birçok soru ortaya çıkarmaktadır- örneğin, açıklama kuvveti, açıklama kapsamı, makul olma, vs. gibi kriterlerle kıyaslanmalıdır. Daha az basit bir hipotez, açıklama kapsamı ve kuvveti açısından rakiplerini aşarsa, o zaman, basitliğin feda edilmesine karşın tercih edilen açıklama olabilir.
Fakat bu soruları bir kenara bırakalım. Dawkins’in temel hatası, ilahi tasarımcının, karmaşıklık açısından evrene benzer bir varlık olduğu varsayımında yatmaktadır. Tanrı, bedensiz bir varlık olarak dikkat çekici bir şekilde basit bir varlıktır. Fiziksel olmayan bir varlık olarak, aklın parçaları yoktur; ve belirgin parçaları- öz bilinç, akıl ve irade gibi- ayrılmaz parçalarıdır. Açıklanamaz fiziksel nicelikleri ve sabit değerleriyle şansa bağlı ve türlü bir evrene (Dawkins’in argümanının beşinci adımında açıklandığı gibi) (3) karşılık, ilahi bir akıl çarpıcı biçimde basittir. Kuşkusuz böylesi bir aklın karmaşık düşünceleri olarak (örneğin, infinitesimal calculus düşünüyor olabilir) fakat tek başına akıl oldukça basit bir varlıktır. Öyle görünüyor ki, Dawkins, gerçekten de karmaşık olabilecek olan aklın düşüncelerini, inanılmaz derecede basit olan aklın kendisiyle karıştırmaktadır. (4) Bu nedenle, evrenin ötesinde ilahi bir düşüncenin varsayılması, kesin olarak basitlik konusunda bir ilerlemeyi temsil etmektedir.
Dawkins’in argümanında başka adımlarda da sorun vardır fakat argümanının, evrenin karmaşıklığına dayanan tasarım çıkarımının kuyusunu kazmak bir yana, ateizmi haklı çıkaracak bir açıklama getirmediğini göstermek için yeteri kadar söz söylediğimizi düşünüyorum.
Birkaç yıl önce ateist meslektaşım Quentin Smith, Stephen Hawkins’in Zamanın Kısa Tarihi adlı yapıtında Tanrı’ya karşı argümanını kabaca, “Batı düşüncesinin en kötü ateist argümanı” olarak taçlandırdı. (5) Tanrı Yanılgısı’nın gelişiyle, Hawking’i tacın ağırlığından kurtarma ve Richard Dawkins’in tahta çıktığını açıklama zamanı geldi.
William Lane Craig
Referanslar
1) Dawkins, R., The God Delusion , Boston: Houghton Mifflin, 2006, s.5
2) Ibid., s. 157. Nitekim, Tanrı’nın varlığına karşı “yıkıcı” ve “karşı çıkılamaz bir çürütme” sunduğu için kedisini kutluyor.
3) Evrenin yaşam için ince ayarlarının yapılması olarak da bilinir. Kozmik ince ayar için fiziksel bir açıklama bulgusuna ilişkin olarak Dawkins’in altıncı adımında ifade edilen iyimserliğin herhangi bir temeli yoktur ve doğacının inancından çok az daha fazlasını temsil etmektedir.
4) Aslında kafasının karışmış olduğu şikayetinden de anlaşılıyor, “Evrendeki her partikülün durumunu devamlı olarak izleyen ve kontrol eden bir Tanrı basit olamaz…Daha kötüsü (basitlik açısından bakılacak olursa) Tanrı’nın devasa bilincinin diğer köşeleri aynı zamanda her bir insanın- ve bu ve diğer 100 milyar galakside yaşaması muhtemel akıllı uzaylıların- yaptıkları ve duyguları ve dualarıyla meşguldür (Tanrı Yanılgısı, s.149). Bu, Tanrı’nın ne olduğuyla Tanrı’nın neler hakkında düşündüğünü örtüştürmektedir. Tanrı’nın maddi olmayan bir varlık olarak, sıradışı bir basitliğe sahip olduğunu söylemek Aquinas’ın Tanrı’nın mantıksal olarak basit olduğunu söyleyen doktrinini destekleme anlamına gelmez (Dawkins tarafından sayfa 150’de reddediliyor. Dawkins’in sözünü ettiği karmaşıklığa sahip olmadan da Tanrı’nın çeşitli özellikleri olabilir, örneğin, “parçalarının heterojen olması” gibi (ibid. 150).
5) Smith, Q., “The Wave Function of a Godless Universe” in Theism, Atheism and Big Bang Cosmology, (Oxford: Clarendon Press, 1993) s.322.