Unutma, elinde İncil Güvenilir mi? yazısı var. Uzun bir yazı ama okumaya değer. Yarın güneş doğmadan bitireceğine eminim. Sorularının çoğunu yanıtlar diye düşünüyorum. Şimdi neyi bilsen iyi olur? Grekçe olarak İncil’in eski elyazmalarından elimizde binlerce var. Daha önce bahsettiğim gibi Grekçe orijinal İncil’in diliydi. Bu metinler sayesinde Muhammed’in zamanında yaşayan Hıristiyanların elindeki İncil metninin nasıl olduğunu bilebiliyoruz. Bu elyazmaları aynı zamanda bunların bugün elimizdeki İncil’le aynı olduğunu da kanıtlıyor. Birinden örnek vereyim. Buna İskenderiye Kodeksi deniyor. Beşinci yüzyılın başlarında, Hicret’ten yaklaşık 200 önce yazılmış. Kayıp olan birkaç sayfa dışında Kutsal Kitap’ın tümünü içeriyor. Londra’da Britanya Müzesi’nde görülebilir.
CENGİZ: Tamam, peki kayıp sayfalar?
JUSTIN: Yine söylüyorum, bu soruların cevapları için yazım mutlaka okunmalı. Tarihçilerin ve metin eleştirmenlerinin İncil’in metnini ellerindeki binlerce elyazmasından nasıl yeniden oluşturabildiklerini göreceksin. Bir elyazmasında eksik olan, başka birinde eksik değil. Aslında, İncil’in binlerce elyazması bir şekilde yok edilmiş olsa, İncil’i orijinal biçimiyle yeniden oluşturmanın başka bir yolu daha var.
CENGİZ: Neden bahsediyorsun? Elyazmaları olmasa haritasız yollardasın demektir. İsa’nın gerçekten ne dediğini asla bilemezsin.
JUSTIN: Yazımda İncil’i yeniden oluşturmanın bu diğer yolundan bahsediyorum. Yeni Antlaşma elyazmalarının doğruluğunu kontrol etmenin yollarından biri ilk kilise Babalarının alıntılarını incelemektir. Bunlar “kilise babalarının alıntıları” olarak bilinir. Orijinal İncil’i yeniden oluşturmak için kullanılan kadim, Kutsal Kitap dışı kaynaklardandır. Matbaa ortaya çıkmadan önce, ilk dönem Hıristiyan çağında yaşamış kilise babaları, mektuplarını, vaaz notlarını, yorumlarını ve kitaplarını elle yazarlardı. Elyazmalarında İncil’in orijinal metni ve en eski nüshalarından pek çok alıntı vardır. Bazıları Yeni Antlaşma yazarlarının kendi el yazılarıyla imzalarını veya çok çok eski nüshalarını görmüşlerdir. Bazıları ise, Kutsal Yazılar’ın büyük kısımlarının nüshalarını kişisel olarak el yazısıyla yazarak çıkarmıştır. Bu yazılar orijinal metni doğrulamaya yardımcı olmaktadır.
Düşünsene! İlk kilise babalarının mektuplarında, vaazlarında ve notlarındaki onbinlerce İncil alıntısından İncil’in tümünü yeniden oluşturmak mümkün.
CENGİZ: Cengiz kafasını salladı ve parmaklarını saçlarının arasından geçirdi. “Binlerce bundan ve on binlerce şundan! Hangilerinin doğru olduğundan nasıl emin olabileceğini anlayamıyorum. “İncil elyazmaları ve alıntıları ne kadar çok olursa, o kadar kafa karıştırıcı olur, değil mi?” diye sordu.
JUSTIN: Aslında, Yeni Antlaşma metin eleştirmenlerinin istediği inceleyebilecekleri çok sayıda elyazması olması. İncil’in orijinalini belirlerken, ne kadar çok elyazması olursa o kadar iyi çünkü bu şekilde metinleri karşılaştırabilirler. Sayıları çok az ise, Kadim elyazmalarını incelerken sorun çıkar. Örneğin, Romalı şair Catullus’un yapıtları için sadece üç elyazması vardır. Elimizde ne kadar çok elyazması olursa, orijinal İncil’in cümlelerini bulma şansımız o kadar yükselir.
Yazıda göreceğin gibi, elimizde İncil’in orijinal elyazmaları yok- hiçbir dinde din kitaplarının orijinal elyazmaları yoktur- İslam’da bile. Aslında ister şiirsel, ister tarihsel, ister dinsel veya hayali olsun, eski yazılardan hiçbirinin orijinal elyazmalarını yoktur. Fakat söz konusu İncil olduğunda, çok sayıda elyazması ve orijinal elyazmaları ve elyazmaların en yakın günümüze kalmış nüshaları arasında kısa bir süre geçiş olması nedeniyle oldukça doğru bir şekilde yeniden oluşturabiliriz. Yazıyı okuduğunda bunu anlayacaksın.
CENGİZ: Justin, İncil’in ‘mükemmel’ bir şekilde yeniden oluşturulabileceğini söylemedin. ‘Oldukça doğru bir şekilde’ dedin. O zaman nasıl İncil’in güvenilir olduğunu kesin bir şekilde gösterebilirsin?
JUSTIN: Öncelikle, İncil’in kadim elyazmalarından elimizden olanları kast ediyorum. ‘Oldukça doğru’ derken çeşitlemelerin hiçbirinin Hıristiyan inancının öğretişlerini veya doktrinlerini etkilemediğini söylüyorum. Kutsal Yazılar’ın anlamını etkilemiyorlar. Metin eleştirisi bilim kurallarını kullanarak- mevcut elyazmalarının hepsini birbiriyle kıyaslayarak- araştırmacılar günümüzde elimizde olan İncil’in, Tanrı’nın İsa hakkında bilmemizi istediği her şeyin elimizde olduğuna dair güvence veriyorlar. Orijinal İncil’in söyledikleri, bugün evimizin çekmecesindeki İncil’le aynı.
CENGİZ: Bunun hepsi iyi ve güzel ama ben yine de elyazmalarındaki ‘çeşitlemeler’ demenden rahatsız oluyorum. Bu konuda yardımcı olur musun arkadaşım.