JUSTIN: Tamam, diyelim ki elimizde, artık var olmayan orijinal belgenin beş elyazması nüshası var. Elyazması nüshalarının her biri farklı. Bizim amacımız, elyazmalarını kıyaslamak ve orijinal elyazmasının ne söylediğini belirlemek. Beş nüshada aynı cümle şöyle geçiyor:

1. Elyazması: İsa Mesih bütün dnyanın Kurtarıcısı’dır.

2. Elyazması: Mesih İsa bütün dünyanın Kurtarıcısı’dır.

3. Elyazması: İs Mesih bütün dünyanın Kurtarıcısı’dır.

4. Elyazması: İsa Mesih büt dünyanın Kurtarıcısı’dır.

5. Elyazması: İsa Mesh bütün dünyanın Kurtıcısı’dır.

Elyazması nüshaları kıyaslayarak kesinlikle orijinal belgenin ne söylediğini saptayabilir misin?

CENGİZ: Tabii ki!

JUSTIN: Verdiğim örnek çok basit bir örnek olabilir ama senin için sorun olabilecek çeşitlemelerin büyük bir kısmı bu yöntemle çözülebilir.

CENGİZ: Ama Justin, daha şimdi ‘çeşitlemelerin büyük bir kısmı’ dedin. ‘Çeşitlemelerin hepsi’ demedin.

JUSTIN: Elyazması çeşitlemelerinin çoğunluğu yazım, kelime sırası, yüklemin zaman kipi ve benzeri şeylerle ilgilidir. Söylediğim gibi, bunlardan herhangi bir şekilde etkilenen hiçbir doktrin yok. Gerçek şu ki, elimizde bulunan elyazmalarının çokluğu, orijinal İncil’in söyledikleri hakkında kuşku sınırlarını çok çok azaltıyor.

CENGİZ: Nasıl?

JUSTIN: Yazıyı ödünç alabilir miyim? Altıncı sayfadan okumak istiyorum. Diyorum ki,

Başka hiçbir kadim yazın, tarihçilere ve metin eleştirmenlerine bu denli bol veri vermenin yanına bile yaklaşamamıştır. Unutmayın, İncil’in gerçekliği sorusu dinsel bir mesele değildir. Akademik bir konudur. Test edenlerin ruhsal inançlarından bağımsız olarak akademik bir şekilde yanıtlanabilir.

Düşünün biraz. Akademisyenler, Plato, Aristoteles, Sezar ve diğer klasik yazarların yazılarının güvenilirliğini sorgulamıyorlar. Tarihçilerin ve metin eleştirmenlerinin sorduğu iki sorunun cevabını aldıktan sonra İncil’in güvenilirliğini sorgulamayı neden düşünelim? Aslında güvenilirliğini kanıtlayacak yeterli kanıt varsa düşünmemeliyiz. Unutmayın, araştırmacılar bunu iki soru sorarak belirlediler:

1) İncil’in inceleyebileceğimiz veya kıyaslayabileceğimiz kaç nüshası var?

2) Mevcut en eski belgeler orijinale ne kadar yakın?

İncil’den başka, güvenilirlilik düzeyine sahip diğer tek kadim yazı Homeros’tur. Ama yine de İncil’in Homeros’a göre çok daha üstün bir güvenilirlik derecesi vardır. Akademisyenler evrensel olarak Homeros’un yazılarının nüshalarının doğru olduğunu kabul ederler. O halde İncil’in en doğru şekilde yeniden kurulmuş kadim belge olduğu inkâr edilemez. Profesör, Kutsal Kitap akademisyeni ve yazar Robert C. Newman eski tarihe ait hiçbir belgenin Yeni Antlaşma kadar iyi bir şekilde korunmadığını söyler. 

“Yeni Antlaşma’nın elyazmalarının sayısı o kadar çok ki, kuşku duyulan bir bölümün gerçek okumasının başka bir ya da daha eski otoritelerde korunmuş olması pratikte kesindir. Dünyadaki başka hiçbir kadim belge için bunu söylemek mümkün değildir.” (Newman, Robert C., “Miracles and the Historicity of the Easter Week Narratives,” Evidence for Faith, s. 284.)

CENGİZ: Cengiz bir an için nerede olduğunu unuttu ve zaman mefhumunu yitirdi. Alıntının son birkaç sözü hakkında düşünüyordu: ‘Dünyanın kadim kitaplarının hiçbiri için bunu söylemek mümkün değil… İncil için söylenebilir… İncil… İncil dışında hiçbir kadim kitap için söylenemez… İncil… İncil.’

JUSTIN: “Cengiz iyi misin?

CENGİZ: İyiyim. İncil’in 5000’den fazla elyazması hakkında düşünüyorum. Elinizdeki elyazmaları ne kadar çok olursa, o kadar kafanız karışır. Ben böyle düşünüyordum. Ama sen tam tersini söylüyorsun.

JUSTIN: Aslında ben böyle bir şey söylemiyorum. Tarihçiler ve metin eleştirmenleri söylüyorlar.

CENGİZ: Tamam, bugün sormam gereken tek bir soru daha var. Ama önümüzdeki günlerde daha fazla soracağım kesin!

JUSTIN: Tamam, sor bakalım.