Benim bildiğim kadarıyla bu olay, Roma yönetiminin Hıristiyanlığı Yahudilikten ayrı bir din olarak ilk kaz tanımasıdır. İmparator’un kararı, ikinci ve üçüncü yüzyıllarda Hıristiyanların uğradıkları büyük çaplı zulümün ilk örneğini oluşturdu. Pliny’e Hıristiyanların öldürülmesini söyledi ama Pliny’e kovuşturma için Hıristiyanları aramamasını öğütledi.

Pliny, İmparator’a mektubunda şöyle dedi,

“Belirli bir günde gün ağarmadan toplanma alışkanlıkları vardı. Mesih’e, Tanrı’ya söyleniyormuş gibi ilahiler okurlar ve kendilerini ant içerek ona adarlar, herhangi bir suç işlemek için değil, sahtekârlık yapmayacakları, zina veya hırsızlık yapmayacakları, suç işlemeyecekleri, ihanet etmeyecekleri veya istendiğinde borçlarını ödemeyi reddetmeyecekleri için ant içerlerdi. Bunları yaptıktan sonra, dağılırlar ve sonra yeniden birlikte yemek için bir araya gelirlerdi (ama yemekler oldukça sıradan ve zararsızdı).” (12) Bu yazışmadan şunları öğreniyoruz, 1) ikinci yüzyılın başlarına gelindiğinde, Roma Valisi’nin dikkatini çekecek büyüklükte bir imanlılar topluluğu vardı ve 2) bu insanlar İsa’nın tanrılığına inanıyorlardı.

Samosatalı Lusyen ( İ.S. 115-200) ‘Eski Yunan yazınının Voltaire’i olarak bilinirdi. Hıristiyanlığa karşı, açık bir düşmanlıktan çok, üsten bakan bir hor görmeyle yazdı. Bakalım, İsa’nın sadece bir efsaneden ibaret olduğuna inanarak İsa’nın varlığını inkâr etti mi? Şöyle dedi,

”Hıristiyanlar bugüne dek bir adama tapınmaktalar—alışılmadık törenlerini başlatan ve bu nedenle çarmıha gerilen saygın kişiye. İman ettikleri andan itibaren kardeş oldukları asıl yasa koyucuları tarafından onlara öğretilmişti. Grek tanrılarını inkâr ederler, çarmıha gerilmiş bilgeye tapınırlar ve yasalarına göre yaşarlar.” (13)

Lusyen ismini anmasa da, açıkça İsa’ya atıfta bulunuyor. Soru şu, “İsa bu kadar gazap uyandıracak ne öğretti?” Lusyen’e göre, inandıkları andan itibaren bütün insanların kardeş olduğunu öğretti. Bu zararsız bir şey. Ama bu inanma ne anlama geliyordu? Grek tanrılarını inkâr etmek, İsa’ya tapınmak ve O’nun öğretişlerine göre yaşamak. Birinin bunu öğrettiği için öldürüldüğünü hayal etmek çok zor değil, değil mi? Lusyen bu kadar açık bir şekilde söylemese de, Hıristiyanların diğer tanrıları inkâr edip İsa’ya tapınması, İsa’nın insandan daha fazlası olduğuna inancı ima eder. İlk Hıristiyanlar başka tanrıları inkâr ettikleri için İsa’nın Grek dünyasının sunabileceği her tanrıdan daha büyük bir Tanrı olduğunu düşünmüş olmalılar!

HIRİSTİYANLIK DIŞI KAYNAKLARDA BU KANITLAR NE ANLAMA GELİR?

1) İsa’ya, tarih içinde gerçekten de var olmuş bir kişi olarak akla dayalı bir şekilde inanmak için sağlam bir temel sağlar. Bu alıntılar bize, a) İsa’nın İ.S. 1. yüzyılda yaşayıp öldüğünü ve b) tanrısız tarihçilerin diline düşmüş olması için çok önemli bir şey yapmış olmasını gerektiğini gösterir.

2) İsa’nın sadece bir efsaneden ibaret olduğunu söyleyerek İsa’ya inancı geçersiz kılmak için çalışan insanların sığ düşüncesini açığa çıkarmaktadır. İsa’nın ilahi Kurtarıcımız olduğunu kanıtlamaz ama İsa’nın bir efsane olduğu fikrini düşüncemizden çıkarır.

Manchester Üniversitesi’nde Kutsal Kitap eleştirisi Profesörü F.F. Bruce şöyle demiştir,

“Bazı yazarlar ‘Mesih efsanesi’ düşüncesini kurcalayabilirler ama bunu tarihsel kanıtlara dayanarak yapmıyorlar. Mesih’in tarihselliği, önyargısız tarihçi için Julius Sezar’ın tarihselliği kadar doğruluğu kabul edilen bir olgudur. ‘Mesih efsanesi’ teorilerini yayanlar tarihçiler değildir.” (14)

Diğer bir deyişle, iyi tarihçiler İsa için kanıtların güvenilir olduğunu bilirler. Hıristiyan inancına karşı çıkan tarihçiler bile bunu kabul etmelidir. Peki ya siz ve ben? Biz hangi sonuca varmalıyız? Bibliyografi testi İncil’in orijinal elyazmalarının doğru nüshalarının elimizde olduğunu ortaya koydu. Zaman içinde efsaneler, ek öğretiler eklenmemiştir. Yazarların kendileri de efsane anlatmadıklarını özel olarak iddia ediyorlar. “Rabbimiz İsa Mesih'in kudretini ve gelişini size bildirirken uydurma masallara başvurmadık. O'nun görkemini gözlerimizle gördük.” (2.Petrus 1:16. İncil). O halde, İncil’de efsaneler veya uydurma hikâyeler yoksa, o zaman, Yeni Antlaşma’nın esin almış yazarlarının İsa’nın yaşamı hakkında doğru tarihsel bilgileri kaydettiklerini kabul etmek tek seçeneğimizdir. Gerçekten de doğru söylüyorlardı!